Fen Bilimleri Maddenin Halleri Ders Planı 5E Modeli

Fen bilimleri dersinde maddenin halleri konusunu deneyler yaparak katı, sıvı ve gaz olarak inceledik. Daha sonra maddenin hallerine günlük hayattan örnekler verdik.

Fen Bilimleri Maddenin Halleri Ders Planı 5E Modeli 

Fen bilimleri dersi maddenin halleri konusu ders planı ile ilgili görseller planın sonunda yer almaktadır. 

BÖLÜM 1 

• DERSİN ADI: Fen Bilimleri 
• SINIF: 3. Sınıf 
• ÜNİTE ADI / NO: Maddeyi Tanıyalım / Madde ve Doğası 
• KONU: Maddenin Halleri 
• ÖNERİLEN SÜRE: 6 ders saati 
• BELİRLENEN SÜRE: 30 dakika 

BÖLÜM 2 

ÖĞRENCİ KAZANIMI 

• F.3.4.2. Maddenin Halleri
• F.3.4.2.1. Maddenin hallerine günlük yaşamdan örnekler verilir fakat yapılarına (akışkanlık, tanecikler arası uzaklık v.b.) değinilmez.

BİLİMSEL SÜREÇ BASAMAKLARI

• Maddeleri bir veya birden çok duyu organını kullanarak gözlemler.
• Maddenin (sert, akışkan,uçucu v.b.) çeşitli özelliklerini belirler.
• Gözlemlerine dayanarak açıklamalar önerir.
• Maddenin katı, sıvı, gaz hali için tahminlerde bulunur.
• Basit malzemeler seçilerek öğretmen gözetiminde emniyetli ve etkin bir şekilde deneyler yapılır.
• İşlenen veriler ve yapılan deneyler yorumlanır.
• Yorumlar raporlanır.

ÜNİTE KAVRAMLARI

Katı, sıvı, gaz.

ÖĞRETME-ÖĞRENME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 

Buluş yoluyla öğretim stratejisi, bilgisayar destekli öğretim, soru-cevap tekniği, beyin fırtınası tekniği, deney yöntemi, gözlem yöntemi, eğitsel oyun.

KULLANILAN ARAÇ GEREÇLER ve KAYNAKLAR

Öğretmen: Akıllı tahta

Öğrenci: Deney malzemeleri (5 adet plastik kap, 5 adet yemek kaşığı,  bir miktar nişasta, bir miktar su, 5 adet pet şişe, 5 adet balon, bir miktar sirke ve bir miktar karbonat.) ,madde örnekleri (boncuk, taş, pirinç, silgi, mercimek, elma, bardak, sirke, su, sıvı sabun, meyve suyu, süt, sprey, ayna, karton parçaları), nefes egzersizi için karton bardaklar, pipetler ve plastik eldivenler, kavram haritası, kutu oyunu.

BÖLÜM 3

ÖĞRETME - ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ

GİRİŞ

Öğretmen sınıfa girer, selamlaştıktan sonra öğrenciler için hazırlamış olduğu nefes egzersizini gösterir. Bütün öğrenciler bu egzersizi yaparlar. Sonrasında kısa bir öykü ile öğretmen, elindeki bilmece kartlarını sırayla sınıfa gösterir. Öğrencilerden cevaplar alınır. Verilen cevaplar hakkında konuşulur. Ortak özellikler fark ettirilir.

AÇIKLAMA

Öğretmen hazırladığı sunuyu açar ve açıklamasını yapar. ‘Önceki dersimizde maddelerin özelliklerini öğrenmiştik, şimdi de az önce incelediğimiz maddelerin bir başka özelliğini öğreneceğiz.

Maddeler doğada; katı, sıvı, gaz olmak üzere üç halde bulunurlar.’

Katı maddelerin özellikleri, öğrencilerin maddeleri incelerken fark ettikleri ile birleştirilir, tanıma varılır.

Görseller ile anlatım desteklenir ve öğrencilerden yeni örnekler istenir. Bu şekilde sıvı ve gazların da anlatımı yapılır, bol bol örnek verilir.

Sınıflama etkinliği yapılır.

DERİNLEŞTİRME

Öğrenciler; sınıfa getirilen maddeleri gözlemler, dokunur, inceler.

Öğretmen; öğrencilerden, bu maddelerin nasıl maddeler olduğunu tanımlamalarını ister, ortak özellikler fark ettirilir

DEĞERLENDİRME

Kavram haritası üzerinden konu özetlenir.

Öğretmenin tasarladığı kutu oyunu oynanmak için hazırlanır. Öğrencilere yönergeler verilir, oyuna başlanır.

Oyun ile öğrenilenler pekiştirilir, öğrenciler değerlendirilir, eksik kalan yer varsa tamamlanır.

ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ

GİRİŞ

Öğretmen sınıfa girer, sınıf ile selamlaşır. Sonrasında sınıfa hazırlamış olduğu nefes egzersizini gösterir ve her öğrenciye de verdikten sonra şöyle der: Misafir uğurlarken ne yaparız çocuklar?     El sallarız cevabı ile ‘Haydi hep beraber el sallayalım’ der ve karton bardağa takılı olan pipete üfleyerek, bardağa geçirilmiş plastik eldiven şişirilir. Çocuklara bu balonun nasıl şiştiği sorulur ve çocuklar burada nefesi ile hava ile balon şişirilebildiklerini hatırlar, dener, görür.

Sonrasında şu öyküyle devam edilir.

‘Çocuklar benim üç tane arkadaşım var ve şimdi sizinle oyun oynamak istiyorlar. Siz de ister misiniz?’ Evet, cevabı geldikten sonra öğrencilere, hangi oyunu oynamak istedikleri sorulur. Saklambaç cevabı gelirse şöyle devam edilir: ‘Haydi siz ebe olun ve benim arkadaşlarımı, bu bilmeceleri cevaplandırarak bulmaya çalışın.’ denir ve öğretmen elindeki bilmece kartlarını sırayla sınıfa gösterir. Öğrencilerden cevaplar alınır.

• Şeklim belli bozulmam,
• Bir etki olmadıkça.
• Elinde tutarsın ama,
• Sıkıştıramazsınız beni.
• Neler örnektir bana?

• Akar giderim,
• Duramam yerimde.
• Hangi kaba koyarsan koy,
• Hemen şeklini alırım.
• Neler örnektir bana?

• Uçarak dolanırım her yeri,
• Koklayarak bulursun beni.
• Sıkıştırmak kolay ama,
• Belli değildir şeklim.
• Neler örnektir bana?

KEŞFETME

‘Çevremizde hangi maddelerle karşılaşırız? Sizce bu maddelerin hepsi aynı özelliklere mi sahiptir? Değilse hangi farklılıklar vardır?’ gibi sorular öğrenciye yöneltilir.

Öğretmen sınıfa çeşitli maddeler getirir. Bu maddeler öğrenciler tarafından incelenir. Öğrenciler maddeler hakkında fikirlerini söyler. Maddelerin nasıl olduklarını tanımlayabilirler. Bu maddelerin ortak özellikleri keşfettirilir.

‘Bu maddeler neye göre isimlendirilir? Bir fikri olan var mı?’ diye sorularak açıklama kısmına geçilir.

AÇIKLAMA

Maddelerin doğada bulunma durumlarına ‘Maddenin Halleri’ denir. Maddeler doğada 3 halde bulunur: katı, sıvı ve gaz. Belirli bir şekli olan, elle tutulup gözle görülebilen maddelere ‘katı maddeler’ denir. Katı maddelere dışarıdan bir kuvvet uygulamadıkça katı maddeler şekli değiştirmezler. Akışkan değildirler. Sıkıştırılamazlar. Bazı katı maddeler küçük tanecikli olduklarından bulundukları kabın şeklini alırlar ve akışkan gibi görünürler. Kum, toz şeker, un, pirinç, mercimek gibi… Konulduğu kabın şeklini alan, akıcı maddelere ‘sıvı maddeler’ denir. Belirli bir şekilleri yoktur. Yere döküldüğünde yayılarak yerin şeklini alırlar. Gözle görülemeyen, elle tutulamayan ancak varlığı duyu organları ile hissedilebilen maddelere ‘gaz maddeler’ denir. Bulundukları ortamda kolayca yayılırlar. Bulundukları kabı tamamen doldururlar. Uçuculuk özellikleri vardır. Küçük bir delikten bile kolayca çıkıp etrafa yayılırlar. Öğrenciler verilen fotoğrafları katı sıvı gaz maddeler olarak tahtada sınıflarlar.

DERİNLEŞTİRME

‘Nişasta ile su’ adlı deney için malzemeler tanıtılır.

Sınıf 5 gruba ayrılır. Gerekli malzemeler gruplara dağıtılır. Öğretmenin yönlendirmesi ve komutları ile her grup deneyini tasarlar. Gruptaki her öğrenci deneye katılır, inceler. Deney tamamlandıktan sonra rapor tutulur.Grup sözcüsü, deney raporunu grubu adına sınıf ile paylaşır. Öğrenciler katı ile sıvının ayrımını yapmış ve kavramış olurlar. Eksik kalan bir yer varsa tamamlanır.

‘Gaz ile balon şişirme’ deneyine geçilir. Her grup gerekli malzemeleri alır, öğretmen yönlendirmesi ve komutu ile güvenli bir şekilde deney tasarlanır. Deney ile ilgili rapor tutulur.Grup sözcüsü raporu grubu adına sınıf ile paylaşır. Gaz oluşumu incelenmiş ve gazın farkına varılmış olur. Eksik kalan bir yer varsa tamamlanır. 

DEĞERLENDİRME

Kelimeleri karışık olarak verilen kavram haritası öğrenciler tarafından oluşturulur. Kavram haritası üzerinden konu özetlenir. Öğretmenin tasarladığı kutu oyunu oynanmak için hazırlanır. Öğrencilerden oyunu oynamak isteyen 2-6 kişi seçilir. Öğrencilere gerekli yönergeler verilir. Öğretmenin rehberliğinde oyun keyifli şekilde sürdürülür ve konu pekiştirilir. Öğrencilerin konuyu kavrayıp kavrayamadığı değerlendirilir. ‘Anlatamadığım bir yer var mı?’ sorusu ile öğrenciler yoklanır. Gerekirse konu tekrar anlatılır.

OYUNUN OYNANIŞI

Öğrenciler kendi aralarında sıralanır, oyuna başlanır. Öğrenci zar atar ve piyonunu attığı zar numarası kadar kutucuk ilerletir. Geldiği kutucukta yazan kelimenin, maddenin hangi halinde bulunduğunu söyler. Yanlış söylerse sıra diğer öğrenciye geçer. Doğru söylediği takdirde o hal için hazırlanmış soru kartlarından birini çeker ve soruyu seslice okuyup yanıtlar. Soruyu doğru yanıtlarsa puan alır. Eğer yanlış yanıtlarsa puan alamaz, sıra diğer öğrenciye geçer. Sorular bitene kadar oyuna devam edilir. Oyun bittiğinde öğrencilerin puanları toplanır ve kazanan belirlenir.

DENEY   RAPORU

• Deneyin Adı :
• Deneyin Amacı:
• Deneyde Kullanılan Araç ve Gereçler:
• Deneyin Yapılışı:
• Deneyin Sonucu:

 DENEY   RAPORU

• Deneyin Adı :
• Deneyin Amacı:
• Deneyde Kullanılan Araç ve Gereçler:
• Deneyin Yapılışı:
• Deneyin Sonucu:

Fen bilimleri dersi maddenin halleri konusu ders planı ile ilgili görüşlerinizi yorum yaparak bize bildirebilirsiniz.