Fen Bilimleri Saf Madde ve Karışım Ders Planı 5E Modeli

Fen bilimleri dersinde saf madde ve karışım konusunu işledik. Maddeleri saf madde ve karışım şeklinde sınıflandırarak aralarındaki farkları açıkladık. Karışımları ayırmak için eleme, süzme ve mıknatısla ayırma yöntemleri üzerinde durduk.

Fen Bilimleri Saf Madde ve Karışım Ders Planı 5E Modeli 

BÖLÜM 1 

• DERSİN ADI: Fen Bilimleri 
• SINIF: 4. Sınıf 
• ÜNİTE ADI / NO: Maddenin Özellikleri / Madde ve Doğası 
• KONU: Saf Madde ve Karışım 
• ÖNERİLEN SÜRE: 6 ders saati 
• BELİRLENEN SÜRE: 30 dakika 

ŞARKININ SÖZLERİ

Neler oluyor 4-A’da

Karışımların dili olsa olsa

Mıknatıs geldiğinde

Çiviyi çekip alsa

Çivi gitmez sanmıştım

Bir de baktım ki gitti orda orda

Anladım ki çok yanılmışım

Çivi artık mıknatısta

Saf madde tek türden

Oluşuyormuş demek

Karışımlar tek olmuyor

Birden çok olsa gerek

Masadaki beherlerde

İçlerinde maddeler

Tuz geliyor su geliyor

Ne olacak acaba?

Tuzlu su

Neler oluyor 4-A’da

Karışımların dili olsa olsa

Elekler geldiğinde Taşlar üstte kalsa

Talaş ayrılmaz sanmıştım

Suyun içine düştüğünde önce

Anladım ki çok yanılmışım

Talaş artık süzgeçte

Limon desem limon değil

Tatlı bir içecek

Üzüm desem üzüm değil

Tabaktaki bir kek

Çiçek desem çiçek değil

Kocaman bir demet

Çivi geliyor düğme geliyor

Nasıl ayrılacaklar

Mıknatıs

BÖLÜM 2

ÖĞRENCİ KAZANIMI

• F.4.4.5.1. Günlük yaşamında sıklıkla kullandığı maddeleri saf madde ve karışım şeklinde sınıflandırarak aralarındaki farkları açıklar.
• F.4.4.5.2. Günlük yaşamda karşılaştığı karışımların ayrılmasında kullanılabilecek yöntemlerden uygun olanı seçer. Eleme, süzme ve mıknatısla ayırma yöntemleri üzerinde durulur.

BİLİMSEL SÜREÇ BASAMAKLARI

• Nesneleri (cisim, varlık) veya olayları çeşitli yollarla bir veya daha çok duyu organını kullanarak gözlemler.
• Bir cismin şekil, renk, büyüklük ve yüzey özellikleri gibi çeşitli özelliklerini belirler.
• Olmuş olayların sebepleri hakkında gözlemlere dayanarak
• Neden-sonuç ilişkileri kurabilir. Açıklamalar önerir.
• İşlenen verileri ve oluşturulan modeli yorumlar.
• Elde edilen bulgulardan desen ve ilişkilere ulaşır.
• Analitik düşünme becerisi gelişir.

ÜNİTE KAVRAMLARI

Saf madde, karışım, eleme, süzme ve mıknatısla ayırma yöntemleri

ÖĞRETME - ÖĞRENME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Buluş yoluyla öğretim stratejisi, bilgisayar destekli öğretim, soru- cevap öğretim tekniği, anlatım yöntemi, örnek olay incelemesi, deney yöntemi, gözlem yapma, kavram haritası, beyin fırtınası

KULLANILAN ARAÇ GEREÇLER ve KAYNAKLAR

• Deneylerde yazılı olan deney malzemeleri, akıllı tahta
• 4. sınıf Fen Bilimleri kitabı (MEB)
• Öğretmenin hazırladığı video destekli şarkı
• Google görseller

BÖLÜM 3

ÖĞRETME - ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ

GİRİŞ

Öğretmen derse öğrencilerine getirdiği tarif kitabını göstererek başalar.

KEŞFETME

Tarif kitabının içinde neler olabileceğini öğrencilere sorar. Öğrencileri konuya hazırlayabilmek için öğrencilerin kitaptan seçtiği bir tarifi yapmalarını ister. ”Yap-Boz” etkinliği yapılır.

AÇIKLAMA

Yapılan etkinliklerden yola çıkarak her etkinlikten sonra öğrencilerle neler yaptıkları konuşulur sorular sorulur ve saf madde, karışım, eleme ile ayırma, süzme ile ayırma, mıknatıs ile ayırma kavramlarına ulaşılır. Öğretmen slayt yardımı ile eksik kısımları tamamlar.

DERİNLEŞTİRME

Açıklama kısmında öğrenilenlerin pekiştirilmesi için öğretmen ilk olarak “Ben Neyim?” etkinliğini ardından “Yap-Boz” etkinliğini öğrencilerle birlikte yapar.

DEĞERLENDİRME

Kavram haritasındaki boşluklar öğrencilerle birlikte doldurulur.

ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ

GİRİŞ

Öğretmen derse elinde bir tarif kitabı ile girer. Bu kitabın içinde neler olabileceğine öğrencilere sorar. İçinde yemek tarifleri olduğuna ulaştığı zaman öğrencilere bugün bu kitaptan seçtikleri bir tarifi sınıfta yapacaklarını söyler.

KEŞFETME

(Öğretmen sınıf mevcuduna göre öğrencileri ya gruplara ayırarak ya da bireysel olarak çalıştırabilir.)Öğrenciler seçtikleri tarifi hazırladıktan sonra ne yaptıklarını anlatılar. Öğrencilerden ellerinde bulunan malzemeleri “karıştırarak” bir yiyecek veya içecek elde ettiklerinin söylenmesi beklenir. Gelen cevaplardan sonra öğretmen bu şekilde birden fazla madde karıştırarak elde ettiğimiz maddeye karışım dendiğini az önce herkesin bir karışım oluşturduğunu söyler. Öğrencilere limonata dediklerinde akıllarına ne geldiği sorulur.(Limon, Şeker, Su, Buz)Akıllarına direk limonata değil de hazırlarken içine koydukları maddelerin geldiğini söylenir. Limon dendiğinde akıllarına ne geldiği hangi madde geldiği sorulur. Herkesin aklına limonun kendisinin geldiği farklı bir madde gelmediği söylenir. Limonata gibi içinde birden fazla madde bulunduran karıştırılarak oluşan maddelere karışım dendiği söylenir. Limon gibi söylendiğinde akla sadece tek bir tür madde gelen içinde tek tür barındıran maddelere de saf madde dendiği söylenir.

Öğrencilerden karışım ve saf maddeye örnek vermeleri istenir.

“Yap-Boz” etkinliğine geçilir. Sınıf üç gruba ayrılır. Gruplara sırasıyla şu karışımlar verilir:

1.GRUP: Bahçeden alınan toprak-taş karışımı

2.GRUP: Çay-su karışımı

3.GRUP: Zımba teli-Kürdan

Öğrencilere dağıtılan karışımların içinde hangi maddeler olduğunu sorarız. Bu maddeleri 2 dk süre vererek ayırmalarını isteriz. Süre bittikten sonra gruplara sırayla neler yaptıklarını, zorlanıp zorlanmadıklarını, ne yapsalardı daha kolay olurdu gibi sorular sorulur. Ardından her gruba bir tane mıknatıs bir tane süzgeç bir tane elek verilir ve bunları kullanarak tekrar maddeleri birbirinden ayırmaları istenir. İşlem bittikten sonra gruplara ne ile karışımları ayırdıkları sorulur ve tahtaya yazılır. Gruplara sırayla yaptıkları ayırma yöntemlerinin isimleri söylenir.

AÇIKLAMA

Slayt yardımı ile öğrencilere saf madde ve karışımlar hakkında bilgi verilir. Saf maddenin içinde kendisinden başka madde bulunmadığı en küçük parçasının bile yine kendisi olduğu söylenir. Örnek olarak; saf su, külçe altın, cıva, demir vs. verilir.

Karışımların ise iki ve daha fazla farklı saf maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluştuğu söylenir. Örnek olarak; reçel, çiçek demeti, salata, toprak, hava vs. verilir. Dersin başında öğretmenin hazırladığı bitki çayının bir karışım örneği olup olmadığı öğrencilere sorulur.

Karışımların bazı yöntemlerle ayrılabildiğini az önce yaptığımız deneyde gördüğümüz hatırlatılır. Bunların neler olduğu bir kez daha söylenir.

Eleme ile ayırmayı değişik büyüklükteki katı tanecikleri ayırmada kullandığımızı, süzme ile ayırmayı sıvı maddeler ile karışmış katı maddeleri ayırmada kullandığımızı, mıknatıs ile ayırmayı karışımın içinde mıknatısı çekebilen türde bir madde olduğunda kullandığımızı söyleriz.

DERİNLEŞTİRME

Öğretmenin hazırlamış olduğu video/şarkı öğrencilere izlettilir.

“Ben Neyim?” etkinliği yapılır. Öğretmen sınıf mevcuduna göre hazırlamış olduğu kartların üzerine karışık olarak saf madde ve karışımlar ile ilgili görseller bilgiler koyar. Öğrencilerden bunları görmeden çekmelerini ister. Öğrencilerin aldıkları kart karışıma ait ise öğretmenin sınıfın bir köşesine astığı karışım ipinin üzerine gelip mandal ile tutturmaları istenir. Eğer aldıkları kart saf maddeye ait ise öğretmenin sınıfın başka bir köşesine astığı saf madde ipine mandal ile asmaları istenir.

“Karışık Küpler” etkinliğine geçilir. Öğretmen sınıfa önceden hazırlamış olduğu iki adet küp getirir. Küplerin üzerinde farklı saf maddelerin fotoğrafları vardır. Tahtaya gelen öğrenci iki küpü birden yere atar ve üste gelen yüzeyde hangi maddeler varsa onları masadan alıp karıştırır. Ardından bu karışımı nasıl ayırabileceğini düşünür ve ne ile ayırmaya karar verdiyse (mıknatıs, elek, süzgeç) karışımı ayırır.

Bu etkinlik birkaç defa sınıfta tekrarlanır. Yaptıkları karışımlar ve uyguladıkları ayırma yöntemleri tahtaya yazılır.

DEĞERLENDİRME

Boşluklar olan kavram haritasına doğru cevap üstteki kutucuktan seçilerek kavram haritası tamamlanır ve konu pekiştirilmiş olur.

DERSİN DİĞER DERSLERLE İLİŞKİSİ

Karışımların içindeki maddeleri sayarken matematik dersi ile ilişkilendirmiş oluyoruz.

PLANIN UYGULAMASINA YÖNELİK AÇIKLAMA

Kazanımlar programda 6 ders saati belirtilmiştir. Bu planın uygulanma süresi 30 dakika ile sınırlıdır.

Fen bilimleri dersi saf madde ve karışım konusu ders planı ile ilgili görüşlerinizi yorum yaparak bize bildirebilirsiniz.